Rozporządzenie (UE) 2019/1020 wprowadza kompleksowe ramy mające na celu ochronę konsumentów przed produktami niebezpiecznymi i niezgodnymi z przepisami oraz zapewnienie podmiotom gospodarczym równych warunków działania. Jednolity rynek UE zapewnia podmiotom gospodarczym dostęp do konsumentów i innych użytkowników końcowych we wszystkich państwach członkowskich, pod warunkiem że oni i ich produkty spełniają wymogi prawne UE mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa, efektywności środowiskowej i innych interesów publicznych.
Organy nadzoru rynku i organy odpowiedzialne za kontrolę produktów wprowadzanych na rynek UE muszą weryfikować i egzekwować te wymogi. Może to stanowić wyzwanie, szczególnie w przypadku sprzedaży na odległość. Nowe przepisy dotyczące nadzoru rynku i zgodności produktów powinny zapewnić zgodność z wymogami. Pomagają stworzyć równe warunki działania, tj. chronić przedsiębiorców wytwarzających zgodne produkty przed nieuczciwą konkurencją. Oszczędzają one również organom nadzoru rynku ponoszenia nadmiernych kosztów w związku z dochodzeniami. Niniejsze wytyczne dotyczą wdrożenia kluczowego przepisu Rozporządzenia: artykułu 4 dotyczącego „zadań podmiotów gospodarczych w odniesieniu do produktów objętych określonymi unijnymi przepisami harmonizacyjnymi”.
Artykuł 4 zasadniczo wymaga, aby w przypadku produktów wprowadzanych do obrotu w UE istniał w UE podmiot gospodarczy, który na żądanie będzie udzielał władzom informacji lub podejmował określone działania. Obowiązuje od 16 lipca 2021r.
Zakres #
Obowiązek określenia podmiotu odpowiedzialnego za produkt, mającego siedzibę w UE ma zastosowanie w przypadku, kiedy produkt:
- wchodzi w zakres jednej lub większej liczby dyrektyw lub rozporządzeń 'nowego podejścia’ lub innego prawodawstwa, które zawiera wyraźne odniesienie do art. 4. Te „przepisy sektorowe” obejmują bezpieczeństwo zabawek, sprzętu elektrycznego, sprzętu radiowego, ograniczanie substancji niebezpiecznych w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, produkty związane z energią, urządzenia gazowe, wyrobach budowlane, maszyny, sprzęt użytkowany zewnętrznie, sprzęt do stosowania w atmosferach potencjalnie wybuchowych, urządzenia ciśnieniowe, proste zbiorniki ciśnieniowe, artykuły pirotechniczne, jednostki rekreacyjne, przyrządy pomiarowe, nieautomatyczne wagi, środki ochrony indywidualnej, bezzałogowe systemy powietrzne (drony) itp.; oraz
- jest wprowadzony na rynek unijny – tj. udostępniony (dostarczony do dystrybucji, konsumpcji lub wykorzystania na rynku unijnym w ramach działalności handlowej, niezależnie od tego, czy odpłatnie lub nieodpłatnie), w dniu 16 lipca 2021 r. lub później. Produkty oferowane do sprzedaży w Internecie lub za pośrednictwem innych środków sprzedaży na odległość uważa się za udostępnione na rynku, jeżeli oferta jest skierowana do użytkowników końcowych w UE. Oferta na sprzedaż uważa się, że jest skierowany do użytkowników końcowych w UE, jeżeli dany podmiot gospodarczy w jakikolwiek sposób kieruje swoją działalność do państwa członkowskiego (jest to ustalane indywidualnie w świetle odpowiednich czynników, takich jak obszary geograficzne, do których możliwa jest wysyłka, języki używane w ofercie lub składaniu zamówienia, sposoby płatności itp.
Wyznaczenie podmiotu o którym mowa w 2019/1020 art.4 #
Wykonawcą obowiązków, o którym mowa w art. 4, może być:
- producent mający siedzibę w UE
- importer (z definicji mający siedzibę w UE), w przypadku gdy producent nie ma siedziby w Unii
- upoważniony przedstawiciel (z definicji mający siedzibę w UE), posiadający pisemne pełnomocnictwo od producenta wyznaczające upoważnionego przedstawiciela do wykonywania w imieniu producenta zadań określonych w art. 4 ust. 3
- dostawca usług realizacji zamówień mający siedzibę w UE, w przypadku gdy nie ma producenta, importera ani upoważnionego przedstawiciela mającego siedzibę w Unii.
Wyznaczenie wykonawcy:
Krok 1: Jeżeli producent (niezależnie od tego, czy ma siedzibę w UE, czy nie) upoważnił na piśmie upoważnionego przedstawiciela do wykonywania określonych zadań zgodnie z art. 4, przedstawiciel jest podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4.
Krok 2: Produkty producentów mających siedzibę w UE, sprzedawane w Internecie lub w sklepach stacjonarnych, są zazwyczaj wprowadzane do obrotu przez producenta z UE. W przypadku takich produktów producent z UE jest podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4 (chyba że wyznaczono upoważnionego przedstawiciela).
Krok 3: Produkty producentów mających siedzibę poza UE, które są sprzedawane w sklepach stacjonarnych w UE, są z zasady wprowadzane na rynek UE przez importera. W przypadku takich produktów importer jest podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4 (chyba że producent wyznaczył upoważnionego przedstawiciela do zadań określonych w art. 4). Niżej wyjaśniono, co się stanie, jeśli istnieje wielu importerów tego samego rodzaju produktu.
Krok 4: W przypadku produktów pochodzących od producentów mających siedzibę poza UE i oferowanych do sprzedaży online (lub w ramach innej sprzedaży na odległość) może istnieć importer. Jeżeli importer występuje, jest podmiotem, o którym mowa w art. 4.
Krok 5: Jeżeli produktem nie zajmuje się importer, lecz dostawca usług realizacji zamówień z siedzibą w UE, dostawca realizacji usług jest podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4 (chyba że producent wyznaczył upoważnionego przedstawiciela do zadań określonych w art. 4) ). W przeciwieństwie do importerów i upoważnionych przedstawicieli dostawcy usług realizacji zamówień nie posiadają automatycznie formalnego powiązania z producentem umożliwiającego im realizację zadań podmiotu gospodarczego, o których mowa w art. 4. W związku z tym muszą dokonać ustaleń z podmiotami gospodarczymi, którym świadczą usługi realizacji w zakresie spełnienia zadań określonych w artykule 4.
Krok 6: W przypadku gdy produkt jest wysyłany spoza UE bezpośrednio do użytkownika końcowego w UE, jeżeli upoważniony przedstawiciel został upoważniony na piśmie do wykonywania określonych zadań zgodnie z art. 4, jest on podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4. Jeśli producent nie ma
wyznaczonego upoważnionego przedstawiciela, produkt nie może być oferowany do sprzedaży użytkownikom końcowym w UE. Podmiot gospodarczy planujący zaoferować produkt do sprzedaży użytkownikom końcowym w UE będzie musiał dopilnować, aby producent wyznaczył upoważnionego przedstawiciela tego produktu.
| Wskazówki dla przedsiębiorcy mającego siedzibę poza UE, który planuje oferować produkty do sprzedaży w internecie konsumentom w UE lub innym użytkownikom końcowym: Jak zorganizować podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4? |
| ► Najpierw sprawdź, czy produkty są przeznaczone na rynek UE i są zgodne z prawodawstwem UE. ► Sprawdź u producenta, czy wyznaczył już autoryzowanego przedstawiciela dla tych produktów. ► Jeśli tak, upewnij się, że imię i nazwisko upoważnionego przedstawiciela oraz dane kontaktowe zostały wskazane zgodnie z wymaganiami. ► Jeśli nie, zbadaj (we współpracy z producentem) następujące możliwości: – jeśli zamierzasz oferować produkty do sprzedaży na platformie internetowej, czy ta platforma oferuje usługi autoryzowanego przedstawicielstwa? – jeśli już sprzedajesz produkty, do których wymagany jest upoważniony przedstawiciel na terenie UE lub podobny podmiot (np. kosmetyki, wyroby medyczne i wyposażenie morskie), czy podmiot ten byłby zainteresowany byciem autoryzowanym przedstawicielem Twoich produktów objętych art. 4? – czy istnieją odpowiednie stowarzyszenia branżowe, które (mogłyby) mieć dostęp do informacji na temat istniejących upoważnionych przedstawicieli (ponieważ wielu producentów produktów objętych art. 4 może już mieć upoważnionego przedstawiciela w UE)? ► Po znalezieniu potencjalnego autoryzowanego przedstawiciela należy upewnić się, że producent upoważnia go do wykonywania wymaganych zadań. Następnie upewnij się, że imię i nazwisko przedstawiciela oraz dane kontaktowe zostały wskazane zgodnie z wymaganiami. ► W przypadku gdy dostawca usług realizacji zamówień ma działać jako podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, należy dokonać praktycznych ustaleń, w szczególności zapewniając, że otrzyma m.in. deklarację zgodności dla sprzedawanych produktów. |
Informacje o podmiocie odpowiedzialnym #
Nazwa (lub zarejestrowana nazwa handlowa/znak towarowy) oraz dane kontaktowe (w tym adres pocztowy) podmiotu, o którym mowa w art. 4, muszą być wskazane co najmniej na jednym z poniższych elementów:
- na produkcie;
- na opakowaniu, (opakowanie sprzedażowe);
- na przesyłce, (opakowanie ułatwiające obsługę i transport);
- dokument towarzyszący, np. deklaracja zgodności, instrukcja.
Uwaga: Jeżeli podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, jest producentem lub importerem z UE, informacje te są zwykle już wymagane na mocy prawodawstwa sektorowego. Wymogi te mogą być bardziej restrykcyjne co do miejsca wskazania informacji i muszą być przestrzegane.
Adres strony internetowej można podać oprócz adresu pocztowego, ale nie zamiast niego. Przydatne jest również podanie adresu e-mail i/lub numeru telefonu, aby ułatwić szybki kontakt z właściwymi organami. Możliwe jest, że na produkcie lub wraz z nim zostanie wskazanych wiele nazw i danych kontaktowych podmiotów gospodarczych. Chociaż może ma wyraźnego wymogu, aby były one poprzedzone słowami „wyprodukowane przez”, „importowane przez”, „reprezentowane przez” lub „spełnione przez”, informacje te nie powinny wprowadzać w błąd organów nadzoru rynku. Jeżeli role operatorów nie zostaną określone, władze będą musiały je określić samodzielnie. Każdy podmiot gospodarczy powinien być w stanie udowodnić swoją rolę. Dopuszczone jest stosowanie angielskich terminów „wyprodukowany przez”, „importowany przez”, „reprezentowany przez” lub „spełniony przez”; te angielskie terminy są uważane za łatwo zrozumiałe w całej UE. Nazwa i dane kontaktowe przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 4, muszą być obecne przy zgłaszaniu produktu do swobodnego obrotu w obrocie celnym. Dlatego też w przypadku, gdy produkt przeznaczony jest do dopuszczenia do swobodnego obrotu w UE i nie przewiduje się dalszej obróbki produktu po jego wysyłce, podmioty gospodarcze spoza UE oferujące produkty do sprzedaży powinny zadbać o ich oznaczenie w sposób opisany powyżej , dodając je (lub zlecając ich dodanie) przed wysyłką, jeśli to konieczne.
Produkty sprzedawane za pośrednictwem platform handlowych #
Internetowa platforma handlowa to rodzaj usługi handlu elektronicznego, w ramach której produkty są oferowane do sprzedaży przez wiele podmiotów gospodarczych. Umożliwia podmiotom gospodarczym z jednej strony i użytkownikom końcowym z drugiej zawieranie transakcji sprzedaży produktów. Artykuł 4 ma zastosowanie do produktów sprzedawanych za pośrednictwem internetowych platform handlowych. Nie nakłada ona żadnych szczególnych obowiązków na internetowe platformy handlowe, które jedynie świadczą usługi pośrednictwa na rzecz sprzedawców zewnętrznych.
W sytuacji, gdy internetowa platforma handlowa pośredniczy w ofercie sprzedaży użytkownikom końcowym UE produktu objętego art. 4, dla którego nie istnieje podmiot gospodarczy odpowiedzialny za niżeżej opisane obowiązki i uzyskuje rzeczywistą wiedzę lub świadomość o treściach o charakterze bezprawnym ma obowiązek usunięcia oferty lub uniemożliwienia dostępu oferty.
Zadania, o których mowa w art. 4 #
Podmiot gospodarczy, o którym mowa w art.4, zwłaszcza jeśli jest producentem lub importerem z UE, może już mieć obowiązki wynikające z prawodawstwa sektorowego (w zależności od klasyfikacji produktu) które w pełni lub częściowo pokrywają te zadania.
Po pierwsze, przedsiębiorca, o którym mowa w art. 4, wypełniając obowiązki podmiotu odpowiedzialnego lub dodając do swojej oferty nowy produkt, musi wykonać szereg zadań:
- sprawdzić, czy sporządzono deklarację zgodności/właściwości użytkowych i przechowuje ją – wszystkie przepisy sektorowe objęte art. 4 wymagają takich deklaracji. Jak określono w przepisach objętych art. 4, deklaracje należy przechowywać przez 10 lat od wprowadzenia produktu do obrotu. Jeżeli do produktu ma zastosowanie więcej niż jeden akt prawny, sporządza się jedną deklarację zgodności łącznie dla wszystkich mających zastosowanie aktów prawnych; oraz
- zweryfikować, czy sporządzono dokumentację techniczną i zapewnić możliwość jej udostępnienia organom nadzoru rynku na żądanie – w przypadku gdy podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, sam nie prowadzi dokumentacji, oznacza to sprawdzenie, czy dokumentacja istnieje oraz uzyskania od producenta zapewnienia, że udostępni je na żądanie podmiotowi gospodarczemu, o którym mowa w art. 4, albo bezpośrednio organom nadzoru rynku.
Po drugie, zgodnie z art. 4 ust. 3 lit. c) i d), jeżeli podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, ma powody sądzić, że produkt stwarza ryzyko, musi:
- poinformować odpowiednie organy nadzoru rynku. Powinien to zrobić w każdym państwie członkowskim, w którym produkt został udostępniony; ważne jest również poinformowanie ich o działaniach naprawczych, które zostały lub zostaną podjęte; oraz
- zapewnić natychmiastowe podjęcie niezbędnych działań naprawczych w celu usunięcia wszelkich przypadków niezgodności lub, jeśli nie jest to możliwe, w celu ograniczenia ryzyka (patrz poniżej).
Wreszcie, podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, musi podjąć określone działania, gdy zostanie o to poproszony przez organ nadzoru rynku:
- przekazać temu organowi deklaracje;
- udostępnić organowi dokumentację techniczną lub zapewnić przekazanie organowi dokumentacji technicznej (w szczególności przez producenta);
- dostarczyć inne informacje i dokumentację w celu wykazania zgodności produktu (może to obejmować np. certyfikaty i decyzje jednostki notyfikowanej) w języku łatwo zrozumiałym dla organu (do negocjacji z organem – może to być język inny niż język narodowy);
- współpracować z władzą. Wymagane działanie będzie zależeć od wniosku organu, który musi być zgodny z zasadą proporcjonalności (art. 14 ust. 2 rozporządzenia);
- zapewnić natychmiastowe podjęcie niezbędnych działań naprawczych w celu usunięcia wszelkich niezgodności z prawodawstwem harmonizacyjnym UE mającym zastosowanie do danego produktu lub, jeśli nie jest to możliwe, w celu ograniczenia ryzyka stwarzanego przez produkt. Działanie to może obejmować doprowadzenie produktu do zgodności, wycofanie go lub odzyskanie stosownie do przypadku. Podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, nie musi sam podejmować działań naprawczych ani ograniczać ryzyka, jeżeli nie jest do tego zobowiązany na mocy przepisów sektorowych, ale musi zapewnić podjęcie działań, np. poprzez: poprzez zwrócenie się do producenta o udzielenie odpowiedzi na żądanie i sprawdzenie, czy zostało to wykonane.
Podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, powinien podjąć działania w rozsądnych ramach czasowych lub w dowolnym terminie wyznaczonym przez organy nadzoru rynku. Powinien niezwłocznie dostarczyć deklarację zgodności/właściwości użytkowych oraz inne dokumenty w rozsądnym terminie.
Jeżeli przedsiębiorca, o którym mowa w art. 4, stwierdzi, że nie może wykonać jednego lub większej liczby swoich zadań ze względu na problem w relacjach z producentem (np. producent nie odpowiada na żądanie), właściwym postępowaniem byłoby przypomnienie producentowi o jego obowiązkach wynikających z prawodawstwa UE. Jeżeli problem będzie się powtarzał, logiczną konsekwencją może być podjęcie przez niego niezbędnych środków, aby przestał być podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, w odniesieniu do danych produktów, ponieważ nie jest w stanie wykonywać swoich zadań na mocy art. 4.
Na podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, może zostać nałożona kara, jeżeli nie wywiązuje się ze swoich zadań wynikających z art. 4. Wszelkie kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Producent pozostaje odpowiedzialny za zgodność produktu z przepisami sektorowymi i (podobnie jak inne podmioty w łańcuchu dostaw) zachowuje wszelkie zobowiązania prawne, jakie na nim ciążą w odniesieniu do produktów, kwarantann, odpowiedzialności za wadliwe produkty itp.
Artykuł 4 nie nakłada dodatkowych obowiązków prawnych wobec konsumentów lub innych użytkowników końcowych.
Praktyczne implikacje dla podmiotów gospodarczych #
Zadania wykonawcy, o których mowa w art. 4, są takie same bez względu na to, jakiego rodzaju wykonawca je wykonuje, natomiast różnie mogą się pokrywać z innymi zadaniami podmiotu gospodarczego wynikającymi z przepisów sektorowych. Wszystkie „obowiązki określone w art. 4” mają zastosowanie niezależnie od tego, czego przepisy sektorowe wymagają od danego podmiotu gospodarczego. Istnieją pewne różnice sektorowe, ale większość prawodawstwa jest ściśle zgodna z wzorcowymi przepisami prawnymi dotyczącymi obowiązków podmiotów gospodarczych. W tej sekcji podkreślono różnice, które wpływają na wdrażanie art. 4.
Producenci a obowiązki wynikające z art.4 (Rozporządzenie (UE) 2019/1020) #
Producentem jest osoba fizyczna lub prawna, która wytwarza produkt lub zleca zaprojektowanie lub wytworzenie produktu i wprowadza ten produkt do obrotu pod swoją nazwą lub znakiem towarowym. Jeżeli ma siedzibę w UE, jest to zasadniczo podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, chyba że wyznaczył upoważnionego przedstawiciela do określonych zadań zgodnie z art. 4. Producenci mający siedzibę w UE mają już obowiązki na mocy prawodawstwa sektorowego, które ogólnie pokrywają się i wykraczają poza obowiązki wynikające z art. 4. Wyjątkiem jest to, że – w przeciwieństwie do art. 4 – prawodawstwo UE dotyczące hałasu na zewnątrz, maszyn i ekoprojektu nie wymaga od nich wyraźnie informowania organów nadzoru rynku, jeżeli mają powody sądzić, że produkt objęty takim prawodawstwem stwarza ryzyko.
Producenci mający siedzibę w UE i będący podmiotami gospodarczymi, o których mowa w art. 4, będą jednak musieli to zrobić w przypadku produktów objętych tymi aktami ustawodawczymi. Większość przepisów sektorowych wymaga, aby na produkcie znajdowała się nazwa/znak towarowy i adres producenta; Jednakże:
- w przypadku niektórych sektorów informacje te można w pewnych okolicznościach umieścić na opakowaniu lub w dokumencie towarzyszącym;
- ustawodawstwo dotyczące ekoprojektu nie zawiera takiego wymogu;
- ustawodawstwo dotyczące hałasu na zewnątrz i maszyn wymaga zamiast tego wskazania nazwy i adresu w deklaracji zgodności (lub w deklaracji włączenia, w przypadku maszyny nieukończonej) oraz dołączenia deklaracji do produktu.
Dlatego też w wyjątkowym przypadku produktu objętego przepisami dotyczącymi ekoprojektu, ale nie innymi przepisami sektorowymi objętymi art. 4, art. 4 nakłada na producentów mających siedzibę w UE i będących podmiotami gospodarczymi, o których mowa w art. 4, obowiązek podjęcia dodatkowych czynność polegającą na wskazaniu swojego imienia i nazwiska oraz danych kontaktowych.
Importerzy a obowiązki wynikające z art.4 (Rozporządzenie (UE) 2019/1020) #
Importer to osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę na terenie UE, która wprowadza na rynek UE produkt spoza UE. Importer, jest co do zasady podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, chyba że producent wyznaczył upoważnionego przedstawiciela do określonych zadań zgodnie z art. 4.
Ogólnie rzecz biorąc, ustawodawstwo sektorowe nakłada na importera obowiązki polegające na tym, że pokrywają się i wykraczają poza obowiązki określone w art. 4. Ponownie wyjątkiem jest fakt, że – w przeciwieństwie do art. 4 – prawodawstwo UE dotyczące hałasu na zewnątrz, maszyn i ekoprojektu nie wymaga wyraźnie od importerów informowania organów nadzoru rynku, jeżeli mają powody sądzić, że produkt objęty takim prawodawstwem stwarza ryzyko. Importerzy produktów objętych tym prawodawstwem i będący podmiotami gospodarczymi, o których mowa w art. 4, będą jednak musieli to zrobić w odniesieniu do produktów objętych tymi aktami ustawodawczymi. Wymaganie podanie nazwy importera i danych kontaktowych na produkcie lub razem z nim są w dużej mierze takie same jak w przypadku producenta. Dlatego tylko w wyjątkowych przypadkach art. 4 nakłada na importera będącego podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, obowiązek podjęcia dodatkowej czynności polegającej na wskazaniu swojej nazwy i danych kontaktowych.
W przypadku gdy wielu importerów zajmuje się tym samym rodzajem produktu, każdy z nich jest podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, w odniesieniu do jednostek, które wprowadził do obrotu w UE, i będzie musiał dopilnować, aby jego nazwa pojawiła się na tych jednostkach lub obok nich, zgodnie z wymaganiami. Dzieje się tak już w przypadku prawodawstwa sektorowego, w przypadku którego istnieje wielu importerów tego samego rodzaju produktu. Dlatego też pojedynczy produkt powinien co do zasady nosić wyłącznie nazwę odpowiedniego importera.
Upoważnieni przedstawiciele a obowiązki wynikające z art.4 (Rozporządzenie (UE) 2019/1020) #
Upoważniony przedstawiciel to osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę w UE, która otrzymała pisemne pełnomocnictwo od producenta do działania w jego imieniu w odniesieniu do określonych zadań w odniesieniu do obowiązków producenta wynikających z odpowiedniego unijnego prawodawstwa harmonizacyjnego lub zgodnie z wymogami rozporządzenia (UE) 2019/1020. Jeżeli producent chce, aby upoważniony przedstawiciel działał jako podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, musi zadbać o to, aby jego pełnomocnictwo obejmowało wszystkie zadania wymienione w art. 4. Upoważniony przedstawiciel musi posiadać odpowiednie środki, aby móc wykonywać swoje zadania.
Przepisy sektorowe często pozwalają na wyznaczenie upoważnionego przedstawiciela. W przypadku skorzystania z tej opcji zasadniczo wymagane jest, aby przedstawiciel był upoważniony do wykonywania co najmniej następujących czynności:
- przechowywanie deklaracji zgodności/właścwości użytkowych oraz dokumentacji technicznej do dyspozycji krajowych organów nadzoru rynku przez określony czas (zwykle 10 lat);
- na uzasadnione żądanie udostępnianie właściwemu organowi krajowemu wszelkich informacji i dokumentacji niezbędnej do wykazania zgodności produktu;
- współpraca z właściwymi organami krajowymi, na ich żądanie, we wszelkich działaniach mających na celu wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkty.
Wyjątki od tej zasady można znaleźć w przepisach dotyczących hałasu na zewnątrz, maszyn i ekoprojektu, zgodnie z którymi upoważniony przedstawiciel ma inne zadania, bliższe zadaniom producenta. Jeżeli producent wyznaczył upoważnionego przedstawiciela na mocy prawodawstwa sektorowego i chce, aby ten działał jako podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, będzie musiał zatem dokonać przeglądu swojego pełnomocnictwa, aby upewnić się, że obejmuje on wszystkie zadania wymienione w art. 4. W szczególności może być konieczne dodanie zadań do wykonania, jeżeli przedstawiciel ma powody sądzić, że produkt stwarza ryzyko. Podobnie, jeżeli producent planuje wyznaczyć upoważnionego przedstawiciela w celu ułatwienia przestrzegania art. 4 i jeżeli chce wyznaczyć upoważnionego przedstawiciela w ramach prawodawstwa sektorowego, będzie musiał sprawdzić mające zastosowanie sektorowe przepisy dotyczące ewentualnych zadań dodatkowych poza zadaniami wymaganymi na mocy art. 4. Oprócz zadań wymienionych w art. 4 upoważniony przedstawiciel musi również, na żądanie, dostarczyć organowi nadzoru rynku kopię swojego pełnomocnictwa. Przepisy dotyczące hałasu na zewnątrz, maszyn i wyrobów budowlanych wymagają, aby imię i nazwisko upoważnionego przedstawiciela oraz dane kontaktowe były podane w deklaracji zgodności/właściwości użytkowych, która musi być dołączona do tych produktów. W wielu innych sektorach przepisy wymagają od producenta podania adresu kontaktowego na produkcie lub razem z nim; adres ten może być adresem upoważnionego przedstawiciela. W przypadku gdy nazwa i dane kontaktowe upoważnionego przedstawiciela będącego podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, nie zostały jeszcze wskazane na produkcie lub wraz z nim, przedsiębiorca wprowadzający produkt do obrotu w UE powinien zadbać o ich dodanie w razie potrzeby.
Dostawcy usług realizacji zamówień a obowiązki wynikające z art.4 (Rozporządzenie (UE) 2019/1020) #
Dostawca usług realizacji zamówień to osoba fizyczna lub prawna oferująca co najmniej dwie z następujących usług w ramach działalności komercyjnej, nie będąc właścicielem danych produktów:
- magazynowanie;
- opakowanie
- adresowanie;
- wysyłka.
Do kwalifikujących się usług nie zalicza się usług pocztowych, usług doręczania paczek ani żadnych innych usług pocztowych lub transportu towarowego. Dostawcy usług realizacji zamówień zazwyczaj magazynują produkty w UE, aby mogły zostać szybko dostarczone konsumentom w UE lub innym użytkownikom końcowym zaraz po zamówieniu przez internet. Tym samym świadczą usługi na rzecz innych podmiotów gospodarczych. Po otrzymaniu zamówienia pakują produkt (chyba, że jest już odpowiednio zapakowany do transportu), podają adres dostawy i wysyłają, przekazując go firmie pocztowej, paczkowej lub transportowej lub samodzielnie doręczając. Istnieje szeroki zakres scenariuszy działania usług realizacji zamówień, ale jak opisano w tym miejscu, wykraczają one poza scenariusze dostawców usług pocztowych/paczkowych (tj. odprawa oraz sortowanie, transport i doręczanie paczek).
W przypadku gdy osoba fizyczna lub prawna oferuje zarówno usługi realizacji zamówień, jak i usługi doręczania przesyłek pocztowych/paczek lub transportu towarowego, art. 4 może mieć zastosowanie jedynie w przypadku odniesieniu do produktów obsługiwanych w ramach usług realizacji zamówień.
Dostawcy usług realizacji zamówień z siedzibą w UE są podmiotami gospodarczymi, o których mowa w art. 4, w odniesieniu do produktów, którymi się zajmują, w przypadku gdy w UE nie ma producenta, importera ani upoważnionego przedstawiciela tych produktów. Dlatego przed wyrażeniem zgody na świadczenie usługi realizacji zamówienia dotyczącą produktu objętego art. 4, powinni sprawdzić u swojego klienta, czy w UE istnieje już jeden z pozostałych rodzajów podmiotów gospodarczych oferujący ten produkt. Jeżeli nie, będzie to podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4. Przepisy sektorowe nie odnoszą się do dostawców usług realizacji zamówień. Dlatego też, działając jako podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, będą musieli dokonać ustaleń ze swoimi klientami, aby przed wyrażeniem zgody na świadczenie usługi otrzymali od klienta lub bezpośrednio od producenta środki umożliwiające spełnienie obowiązki, w szczególności:
- deklarację zgodności/właściwości użytkowych danych produktów;
- zapewnienia współpracy pomagające im w realizacji innych zadań, takich jak:
- dostarczenie dokumentacji technicznej; i
- podejmowanie działań naprawczych na żądanie władz.
Klient powinien upewnić się, że nazwa usługodawcy i dane kontaktowe są podane na produkcie lub wraz z nim, chyba że producent już to zrobił. Klient może to zrobić samodzielnie lub zlecić to komuś, zanim produkt zostanie zgłoszony do swobodnego obrotu w odprawie celnej. Podobnie jak w przypadku importerów, dla danego typu transakcji może być wielu dostawców usług realizacji zamówień
produkt. Każdy z nich jest podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, w odniesieniu do jednostek, które obsługuje, i będzie musiał posiadać swoją nazwę i dane kontaktowe na jednostkach, które obsługuje. Producent może wyznaczyć dostawcę usług realizacji jako swojego upoważnionego przedstawiciela.
| Jestem dostawcą usług realizacji zamówień w UE – co mam zrobić? |
| Praktyczna lista kontrolna będzie zawierać następujące elementy: ► uświadom obecnym i potencjalnym klientom, że produkty objęte art. 4, które sprzedają, muszą być powiązane z podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4. Wskaż im art. 4 i niniejsze wytyczne; ► wskaż klientom, że będziesz podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, jeśli na terenie UE nie ma producenta, importera ani upoważnionego przedstawiciela (lub, jeśli nie chcesz, wyraźnie to zaznacz i wskaż, że nie mogą oni korzystać z Twojego usługi realizacji zamówień dla tych produktów, chyba że w UE istnieje producent, importer lub upoważniony przedstawiciel); ► jeśli klienci chcą, abyś pełnił rolę przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 4, sprawdź, czy nie pełnisz już tej roli dla tego samego rodzaju produktu dla innego klienta – jeśli tak, to masz już wszystko, czego potrzebujesz; jeśli nie, zdecyduj, w jakim stopniu zorganizujesz to, czego potrzebujesz i w jakim stopniu chcesz, aby klient zrobił to za Ciebie; ► powiedz klientom, którzy chcą, abyś działał jako podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, co muszą zrobić, zanim będą mogli zacząć korzystać z Twoich usług realizacji zamówień, np.: podać dane kontaktowe producenta, deklaracje zgodności/właściwości użytkowych itp.; ► poinformuj klientów po dokonaniu wszelkich ustaleń dotyczących pełnienia przez Ciebie roli podmiotu gospodarczego, o którym mowa w art. 4, aby mogli rozpocząć oferowanie produktów do sprzedaży. |
Nadzór rynku i kontrola produktów wprowadzanych na rynek UE #
Nadzór rynku #
Organy nadzoru rynku mają obowiązek przeprowadzać odpowiednie kontrole właściwości produktów na odpowiednią skalę. Podejmując decyzję, jakie kontrole przeprowadzić, jakie rodzaje produktów i na jaką skalę, muszą kierować się podejściem opartym na analizie ryzyka. Po podjęciu decyzji, które produkty należy sprawdzić, może zaistnieć potrzeba poproszenia o dokumentację zgodności. Podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, pomaga im uzyskać te informacje, ułatwiając im kontakt i współpracę z producentem. Organy nadzoru rynku mogą kontaktować się bezpośrednio z przedsiębiorcą, o którym mowa w art. 4, nawet jeśli znajduje się on w innym państwie członkowskim. Powinni szczegółowo określić rodzaj potrzebnych dokumentów i produkty, do których ich potrzebują. W przypadku sprzedaży przez internet lub w inny sposób na odległość, gdy organy nadzoru rynku chcą sprawdzić dokumentację zgodności bez sprawdzania produktu lub przed sprawdzeniem produktu, mogą nie posiadać nazwy i danych kontaktowych przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 4. W takich przypadkach mogą skontaktować się z podmiotem gospodarczym oferującym produkt do sprzedaży i poprosić o to.
Wykonawca, o którym mowa w art. 4, będzie pełnił funkcję osoby kontaktowej w celu rozwiązania pytań lub problemów wykraczających poza dokumentację. W takich przypadkach władze powinny jasno określić, czego od nich oczekują. Organy nadzoru rynku mogą kontaktować się z podmiotem gospodarczym, o którym mowa w art. 4, w sprawie istotnej dla producenta, którego produktami się zajmuje, ale która nie wchodzi konkretnie w zakres art. 4, tj. kwestia dotycząca prawodawstwa lub produktów nieobjętych art. 4. Chociaż art. 4 nie przewiduje szczegółowo takich wniosków, zachęca się podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, do ułatwiania w tym celu kontaktów między władzami a producentami.
Kontrole produktów wprowadzanych na rynek UE #
Władze graniczne mają obowiązek kontrolować produkty wprowadzane na rynek UE. Robią to na podstawie analizy ryzyka. Podczas przeprowadzania kontroli bezpośrednich produktów objętych art. 4 zaleca się sprawdzenie, czy nazwa i dane kontaktowe podmiotu gospodarczego, o którym mowa w art. 4, są wskazane na produkcie, opakowaniu, paczce lub jakimkolwiek dokumencie towarzyszącym. Jeżeli tak nie jest lub mają podstawy sądzić, że z innego powodu produkt nie jest zgodny, powinni zawiesić dopuszczenie do swobodnego obrotu, powiadomić organy nadzoru rynku i poczekać na ich reakcję .
Niezgodność z art. 4 #
Biorąc pod uwagę, że celem art. 4 jest głównie ułatwienie kontroli dokumentów zgodności, brak nazwy i danych kontaktowych podmiotu gospodarczego, o którym mowa w art. 4, jest problematyczny, ponieważ utrudnia nadzór rynku. Jest to również wskazówka, że produkt może nie być przeznaczony na rynek UE i/lub może nie być zgodny z przepisami UE. Dlatego też, jeżeli w toku dochodzenia organy nadzoru rynku stwierdzą, że brakuje nazwy i danych kontaktowych podmiotu gospodarczego, o którym mowa w art. 4, powinny zwrócić się do odpowiedniego podmiotu gospodarczego o podjęcie działań naprawczych. Mają także uprawnienia do nakładania kar. To samo dotyczy sytuacji, gdy nazwa i dane kontaktowe podmiotu gospodarczego, o których mowa w art. 4, są podane na produkcie lub wraz z nim, ale w toku dochodzenia organy stwierdzają, że są one fałszywe, np.: adres nie istnieje lub pod danym adresem nie istnieje taki operator. Wymóg wskazania nazwy i danych kontaktowych podmiotu gospodarczego, o którym mowa w art. 4, nie ma być głównym przedmiotem dochodzenia. Organy nadzoru rynku mogłyby jednak podjąć konkretne działania w tym obszarze w kontekście podnoszenia świadomości na ten temat, ewentualnie w drodze wspólnych działań ogólnounijnych. Podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 4, może zostać ukarany w przypadku nie wywiązania się ze swoich obowiązków, w szczególności w przypadku braku współpracy. Wszelkie kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
Artykuł powstał na podstawie tłumaczenia Przewodnika „Guidelines for economic operators and market surveillance authorities on the practical implementation of Article 4 of Regulation (EU) 2019/1020 on market surveillance and compliance of products” wydanego przez Komisję Europejską 5. marca 2021.
